Sunday, October 16, 2011

Нойтон шувуу

                                                        Нойтон шувуу 
 Усны шувууд нойтон байдаг
 Угаасан нүүртэй дандаа нисдэг
 Хүйтэнд битгий гадаа нисээрэй
 Хөлдөнө шүү хоёр далавч чинь
 Цантай өвлөөр даараад байвал
 Цамц надаас авч өмсөөрэй
 Дүн өвлөөр усанд тоглохдоо
 Дан мөсөнд яаж сэлнэ дээ
      

Мангаа

Мангаа
Хаалганы завсраар
Хадны мангаа
Дөхөж ирнэ гээд
Дахиж ирэх гээд
Мангаа надруу
Мацаж эхлэхэд
Аав ээжээ
Ах эгч дуудлаа
Аль нь ч алга
Бие чичрэн
Бээвийн зогсохдоо
Мангас айдагийг
Мартсан болохоор
Намайг сонгоод
Надруу ирсэн нь
Харваас занасан
Харцыг нь үзээд
Номонд юу гэж
Бичсэн байдгийг
Ноцож бодоод
Би саналаа
Ахиад над руу
Ирэх юм бол
Номтой нөхөрлөж
Сурсан болохоор
Айдгийг нь мэдээд
Би айхгүй
Ном уншиж
Чаддаг болохоор
Намайг айлгаж
Чи чадахгүй

Бяргүй хуруу

                                                           Бяргүй хуруу
      Халбага барилаа 
      Хуруу даадаггүй
      Хачин юм бэ би гэдэг
      Ээжээр халбагадуулж 
      Идсээр байгаад
      Эрүү ганцхан  хөдөлдөг болж
      Хүүхдүүд харвал намайг шоолно
      Хуруундаа би бяр суулгая     
      Том эр болсноо харуулан
      Тогоог нь өргөж ээждээ тусалъя
                                                   Т  Эрдэнэбаатар

Баавгай

                                                                  Баавгай 
  Баавгай чадал тэнхээгээ
  Барин чангалж үзээд
  Бяр чадлаа гайхуулж
  Баахан амьтад цуглуулав
  Гартаа лууван барьсан
  Ганган чихтэй туулайнаас
  Олзыг нь авах гээд
  Огцом хөдлөөд гүйцсэнгүйд
  Хөлийн чадлыг муулж
  Хөөрцгөлж  амьтад шоолоход
  Атганд багтсан гарнаас
  Амьд мултарч чадвал
  Амтат балаа өгнө гэж
  Ам алдан мөрийцөв
  Шорооноос өөр тэнхэлгүй
  Шоргоолж гарч ирэн
  Баавгай саварт атгагдаж
  Базсан атганаас мултрахад
  Тамир дууссан өдрөөр
  Та нар таарлаа яахав
  Талын өнгө сэврэхээр
  Таарах болоод буцав
  Үнэгүй олзонд амьтад
  Үнэрээр нь цуглаж найрлав
  Заль ихтэй шоргоолжинд
  Зам тавиж өгцгөөв
                                                               Т  Эрдэнэбаатар

Загас

                                                                    Загас
Зав багатай болохоор
Загас дуугардаггүй юм билээ
Залуу хөгшин ялгаагүй
Зажилж байдаг юм билээ
Бүл олон болохоор
Бүгд ажигладаг юм билээ
Бүтэн шөнийн уртад ч
Нүд цавчлахгүй юм билээ
                                       Т  Эрдэнэбаатар

Үнэг

                                               Үнэг 
Сэгсгэр сүүлтэй хэрмийг
Сэтгэлгүй үнэгтэй андуурч
Сүүл биений хөдөлгөөнийг
Сүрхий ажин гайхав
Хураадаг хуурдаг хоёр нь
Хол зайтайг мэдээд
Хэлбэр дүрс нь ижилхэн ч
Хэлдэг үгээр нь ялгав
                                         Т  Эрдэнэбаатар

Тоть

                                                                      Тоть 
Тоть чи мундаг
Торолгүй үг цээжилж
Толгойгоо эргэхийг мэдэхгүй
Тоочиж бүгдийг хэлэх юм
Тоо цээжлэх аргаасаа
Түргэн заагаад өгчихвөл
Аавын цалин буухаар
Амттай чихэр өгнө шүү
Алдаагүй тоогоо боддог
Ангидаа мундаг нь  болно доо
                                                                       Т.  Эрдэнэбаатар

Давхар хаалга

                                                           Давхар хаалга
Баавгай хулгана туулай
Байшин барихаар болов
Гар нийлсэн учир
Ганган байшин босгов
Хаалга гаргах
Хариуцлагатай үед
Өөр өөрийн
Багтах хаалгыг
Өндөр байшиндаа
Хийх гэж оролдов 
Хулгана нам дуугар
Том хаалга
Надад тээртэй
Түлхүүр цоожинд
Би хүрэхгүй гэхэд
Туулай өндөр дуугаар
Хулганы хаалгаар
Би багтахгүй
Миний найзууд
Бүр орохгүй
Өөрийн хаалгаа
Өмнөө бариад
Өчиг үгүй зөрүүдлэхэд
Баавгай дуу гаргалгүй
Өөрийн орох хаалганд
Өрвөлзөх туулайн хаалгыг
Бат бөх бэхлэн
Бие жижиг хулганы
Бэлдэж хийсэн хаалгыг
Туулайн хаалганд бэхэлж
Түлхүүрийг хулганд өгөв
Аль дуртай хаалгаараа
Амьтад урихаар болов
                                                        Т. Эрдэнэбаатар

Зааны хошуу

Зааны хошуу
Зугаацаж тоглоход шат гэмээр
Зураг зурахад бийр болмоор
Зааны хошуу яагаад
Урт болсон юм бол
Зүггүй жаалууд хамараас нь
Зүүгдэж тоглоод
Сунгачихсан юм болов уу
Урт хошуу нь өөрт нь зохицсон
Ухаантай амьтан юм билээ
Улс улсын циркийн тоглолтонд
Уран үзүүлбэр харуулах юм билээ
Цантай өвлөөр чамайг урьж
Цанаар гулгаж үзүүлнэ дээ
Т .Эрдэнэбаатар

Дэгдээхэй

Дэгдээхэй

Дэггүй дэгдэхэй
Дэрсэнд нуугдан
Алаг муурыг
Айлгахыг хүлээлэн
Өдрийн нар
Ууланд нуугдахад
Өөрийн гэрээ
Хайсаар гүйлээ
                                                                  Т .Эрдэнэбаатар

Янзага

Янзага
Хөөрөн цовхчих
Хөөрхөн янзага
Хөл дороосоо
Бэртэх вий
Хад чулуу
Хагархай шилэнд
Харалгүй гишгэж
Халтирах  вий
Т. Эрдэнэбаатар

Гэрийн шаахай

Гэрийн шаахай
Навчааг угаасан болохоор
Намрын шороо татуулан
Гэртээ чи дандаа
Гэрийн шаахайтай алхдаг
Хивсэн дээрх толбоо
Хичээж цэвэрлэдгийг мэднэ
Хоёр нүүртэй болчихвол
Хоёулантай нь би найзлахгүй
                                                            Т. Эрдэнэбаатар

Тором

Тором
Тоглох гэж 
Тором яарч
Хувинтай хогоо
Хамаагүй асгаад
Гэрийн зүг
Гүйсээр ортол
Халуун төөнөх
Хацар тэрнийг
Хэлнээс нь түрүүлээд
Хөв зөөлөө
                                        Т. Эрдэнэбаатар

Дэвтэр

Дэвтэр
ХИЧЭЭЖ БИЧСЭН 
ХИЧЭЭЛИЙН ДЭВТЭРТ 
ДӨРВӨЛЖИН ГУРВАЛЖИН 
ДҮН ТАВИНА
ТАВЬЖ ӨГДӨГГҮЙ
ТАВАН ХОШУУГ
ТАЛЫГ НЬ ЗУРААД
ДЭВТРЭЭ ГОЁЛОО
                                                Т ЭРДЭНЭБААТАР

Хорвоод хоноглох хүмүүс

  Хорвоод хоноглох хүмүүс
Сүмийн цэцэгсээр зүүдээ мануулж бие биенээ
төлгөн салхинд жиндүүлэхэд шувууд мэл гайхна
Сүүн  ургийн хэлхээгээ нэрээрээ торгоож бие биенээ
хономол харцаараа түлж нөмөрсөн гашуун өдрүүдээ
хөл дороо дэвсэлнэ
Амьд бурхдын судрын мөрүүдийг булаацалдан
бие биерүүгээ тарнитай тунирхал бэлгэлж
сүүмэлзэх сарны гэрэлд сүүдрээ шилгээнэ
Ааль алдуурсан амрагаараа  нойрмог  тариа тэжээж
бие биендээ  мартагдах маргаашаа гайхуулж
төөрсөн төөргөө зэмлэн
Агь өвснөөс нүцгэн жаргал согттолоо үнэртэн
бие биерүүгээ мөлхөө мөрөөдлөөрөө агсарч
ургаа уулсаа шоолно
Адгуу сэтгэлдээ өдөржин хөтлөгдөн
бие биерүүгээ нар явгалсан  гунигаа шидлэн
явах зөрөг дээр нь хавх зурна
                                                            Т Эрдэнэбаатар 2011 он Багахангай